ဘိုတောက် အသားတင်းဆေးထိုးခြင်း

မျက်နှာအရေးအကြောင်းအတွက် Botox ထိုးတာ ကြားဖူးကြလိမ့်မယ်။ Botox ထိုးတာ မျက်နှာပြုပြင်ဖို့နဲ့ အရေးအကြောင်း ကင်းစင်အောင်သာ ဖြစ်ပါတယ်။ non-invasive procedure ခွဲစိတ်ဖို့မလိုတဲ့နည်းဖြစ်လို့ လူကြိုက်များတယ်။ နာမည်ကျော် botox အကြောင်း ဆက်လက်ဖော်ပြပေးပါမယ်။

Botox သမိုင်းကြောင်း
Botox ဆိုတာ botulinum toxin(အဆိပ်) တမျိုးဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအဆိပ်အတောက်က Clostridium botulinum ခေါ်တဲ့ ဗက်တီးရီးယားတမျိုးက ထွက်လာတယ်။ ပိုးက မေးခိုင်ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ ဗက်တီးရီးယားနဲ့ အမျိုးအစားချင်းတူပါတယ်။ အများအားဖြင့် အုံ့ဆိုင်းနေတဲ့ သစ်တော၊စိမ့်စမ်း၊ တောတောင်၊လျှိုမြောင်၊ ချောင်း၊ရေအိုင် စတဲ့နေရာတိုင်းမှာ တွေ့နိုင်တယ်။ နို့တိုက်သတ္တဝါ၊
သားငါးတွေရဲ့ အူလမ်းကြောင်းမှာလည်း သဘာဝအလျှောက် ရှိနေတတ်တယ်။ အများအားဖြင့် ဒီဗက်တီးရီးယားေတွက လူကို ဒုက္ခမပေးလေ့မရှိဘူး။ ဒါပေမယ့် ဗက်တီးရီးယား spores ခေါ်တဲ့ မျိုးအောင်းစေ့တွေက ဆဲလ်တွေကွဲပွားပြီး သေကြေပျက်ဆီးတဲ့အခါ အဆိပ်အတောက်ကို ထုတ်လာတယ်။ ဒီအဆိပ်က အာရုံကြောကို ဦးတည်တိုက်ခိုက်တဲ့ အဆိပ်အတောက် တမျိုးဖြစ်လို့ neurotoxin လို့ခေါ်ပါတယ်။ neuro ဆိုတာ အာရုံကြောစနစ်၊ toxin ဆိုတာတော့ အဆိပ်အတောက်ကို ဆိုလိုပါတယ်။ ဒီအဆိပိအတောက်က neuron ခေါ်တဲ့ အာရုံကြောတွေ အပြန်အလှန်ဆက်သွယ်မှုကို ထိခိုက်စေတယ်။ 

ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကို လေ့လာကြည့်ရင် အာရုံကြောနဲ့ ကြွက်သားဆက်သွယ်တဲ့နေရာမှာ ကြားခံလုပ်ပေးတဲ့ acetylcholine ဆိုတဲ့ဓာတ်တမျိုး ရှိတယ်။ botulism toxin ဆိုတာ အာရုံကြောထဲက အဲဒီဓာတ်ထွက်မလာအောင် တားဆီးလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီဓာတ်ထွက်မလာရင် ကြွက်သားတွေရဲ့ လှုပ်ရှားမှု ဖြစ်မလာဘူး။ အကျိုးရလာဒ်က ကြွက်သားတွေ ပြေလျှော့သွားတယ်။ 
အရေးအကြောင်းဆိုတာ အရေပြားတထောက်စာအောက်မှာရှိတဲ့ ကြွက်သားတွေနဲ့ သက်ဆိုင်တတ်တယ်။ မျက်နှာ(သို့) မျက်ခုံးရှုံ့လိုက်ရင် နဖူးအရေးအကြောင်းတွေပေါ်လာတာ အရေပြားအောက် ကြွက်သားက ညှစ်လိုက်လို့ဖြစ်ပါတယ်။ မျက်နှာအမူအရာ အမျိုးမျိုးလုပ်နိုင်တာလည်း ကြွက်သားတန်ခိုးပါ။ botox ထိုးသူမှာ  ကြွက်သားလှုပ်ရှားမှု အားနည်းအောင်၊မရှိအောင် လုပ်လိုက်လို့ အရေးအကြောင်းမရှိဘူးဆိုတာဖြစ်လာတယ်။ ဘေးကအမြင်မှာတော့ အသားလေးတင်းပြီး နုပျိုနေတာပေါ့။ တကယ်တော့ဒါဟာ အရေပြားတထောက်စာပဲဖြစ်တယ်။  

လူအများမသိသေးတာက Botulinum toxin ဆိုတာ လူကို ဒုက္ခအပေးနိုင်ဆုံးအဆိပ် တမျိုးဆိုတာပဲ။ ဒီအဆိပ်အတောက် တစ်ဂရမ်(1-gram) လောက်ပမာဏက လူတစ်သန်းလောက်ကို သေဆုံးစေနိုင်တဲ့ထိ အစွမ်းသတ္တိရှိတယ်ဆိုရင် ယုံနိုင်ပါ့မလား မသိဘူး။ ဒီအဆိပ်အတောက်မျိုး ကီလိုဂရမ် ပမာဏလောက် သုံးရင် ကမ္ဘာပေါ်မှာရှိတဲ့လူတိုင်းကို ေသကြေပျက်ဆီးစေနိုင်သတဲ့။ အဆိပ်အတောက်ပြင်းအား(concentration)များ လေလေ  အသက်ရှုကျပ်ပြီး သေဆုံးနိုင်လေဖြစ်တယ်။
ဒါပေမယ့် ဆေးပညာရှင်ဆိုသူတွေကလည်း လူညံ့တွေမဟုတ်ကျပါ။ မကောင်းတာကို ကောင်းတဲ့ဖကိက လှည့်သုံးနိုင်စွမ်းရှိပါတယ်။ botulism toxin ကို ပြင်းအားအနိမ့်ဆုံးလျှော့ပြီး ပေးရင် ကြွက်သားတွေကို ယာယီအကြောသေစေတာကြောင့် အသားရေတင်းရင်းလာနိုင်တယ်ဆိုတာ သိထားတယ်။ 

botulinum toxin ကို အတိုကောက် BTX (သို့) BoNT လို့သုံးပါတယ်။ botulinum toxin ကို အမျိုးအစား A ကနေ H အထိ ရှစ်မျိုး ထပ်ခွဲလိုက်ပြန်တယ်။ တမျိုးချင်းဆီရဲ့အာနိသင်တွေလည်း မတူကြပါ။ ဒီထဲမှာ A, B, E နဲ့ F က လူတွေကို ဒုက္ခပေးတယ်။  ဆေးပညာမှာ botulinum toxin A နဲ့ B ကတော့ အသုံးများဆုံးပဲ။ အမျိုးအစား A ထဲမှာ Botox, Vistabel, Dysport , Botulux, Bocouture, Xeomin စသည်ဖြင့် ရှိတယ်။ အမျိုးအစား B ကျတော့ Myobloc ဆိုတဲ့နာမည်နဲ့လာတယ်။ ကြွက်သား အာရုံကြောတင်းတဲ့ရောဂါတွေမှာ တခြားဆေးမရရင် Myobloc ဆိုတာ ထိုးရတယ်။type A က type B ထက် ကြာကြာခံသလို ထိုးနေစဥိနာကျင်မှုပိုနည်းလို့ အရေပြားအလှအပတွေမှာ type A အမျိုးအစား botox သာ သုံးကြတယ်။ 

ထိုးနည်း
Botox (botulism toxin type A)က ဆေးမှုန့်အနေနဲ့လာတယ်။ ဆေးအမှုန့်ကို အရည်တခုနဲ့ရော ဖျော်စပ်ပြီးမှထိုးရတယ်။ အာနိသင်ကထိုးပြီး ဆေးထိုးပြီး ၃ရက်အတွင်း စရပြီး တချို့ ၂ပတ်လောက် ကြာနိုင်တယ်။ ဆေးရဲ့အာနိသင်က သုံးလလောက်သာ ခံတယ်။ ထိုးရမယ့် နေရာလိုအပ်ချက်ပေါ်မူတည်ပြီး ယူနစ်တွေ မတူကြပါ။ အရေပြားဆေးခန်းတွေမှာ တစ်ယူနစ်(one unit) ကို ဘယ်လောက်ဆိုပြီး သတ်မှတ်ထားတာရှိတယ်။ မျက်နှာအတွက် သုံးနေတဲ့ ဆေးပမာဏက 5unit-30unit လောက်သာရှိတယ်။ ဒါက လူကိုဒုက္ခပေးနိုင်တဲ့ ပမာဏထက် အဆ(၁၀၀)ကျော် နည်းပါတယ်။ 

ဆေးထိုးတဲ့အခါ အရေပြား၊အာရုံကြောနဲ့ ကြွက်သားဖွဲ့စည်းမှုတွေကအစ နားလည်ပြီး အရေပြား ကျွမ်းကျင်တဲ့ ဆရာဝန်၊ဆရာမ(သို့) ကျွမ်းကျင် လက်မှတ်ရထားပြီး အသိမှတိပြုထားသူတွေသာ ထိုးပေးသင့်တယ်။ ကျွမ်းကျင်ဆိုတာ ဘွဲ့လက်မှတ်တင်မဟုတ် စာတွေ့လက်တွေ့ပိုင်နိုင်သူကို ခေါ်ပါတယ်။ ဆေးထိုးတဲ့အခါ ရမ်းထိုးလို့မဖြစ်ဘူး၊ တင်းတဲ့ကြွက်သားကို သေချာစမ်းသပ်ပြီး လားရာကို မှန်းဆပြီး ထိုးရတယ်။ မထိုးခင် နာကျင်မှုသက်သာအောင် ထုံဆေးနည်းနည်းပေးလို့ရတယ်။ ကြွက်သားတခုကို တကြိမ်ကနေ သုံးကြိမ်ပဲထိုးခွင့်ရှိတယ်။  မေးရိုး၊လည်ပင်းစတဲ့ကြွက်သားတွေကို ထိုးတဲ့အခါ စမ်းသပ်ဖို့ electromyograph (EMG) ကို အသုံးပြုတတ်တယ်။ ပုံမှန်အားဖြင့် မသုံးကြပါ။ တခါထိုးထားရင် အာနိသင်က သုံးလ-လေးလလောက်သာ ခံတယ်။ 

၂၀၁၃ စာရင်းဇယားတွေအရ အမေရိကားမှာ လူသုံးသန်းနီးပါးလောက် ထိုးကြပါတယ်။ သတိပြုရမှာက Botox ဟာ အဆိပ်ကိုထိုးထည့်တာဖြစ်လို့ ခန္ဓာကိုယ်က ပြန်တိုက်တဲ့ ခုခံအားဆိုတာ ပေါ်လာပါတယ်။ ခုခံအားကြောင့် ထိုးတာကြာလာတာနဲ့ အာနိသင်နည်းလာတယ်။တကြိမ်ထက်တကြိမ် စိတ်လာတယ်။ ၂၀၀၉ ဇန်နဝါရီတုန်းက ကနေဒါအစိုးရက သတိပြုရမှာက ထိုးတဲ့နေရာကနေ အခြားနေရာထဲလည်း ရောက်နိုင်တာသတိပေးထားတယ်။ US FDAကတော့ botulism poisoning အဆိပ်သင့်တာ သတိပြုပါတဲ့။ ပိုသတိထားရမှာက ကိုယ်ဝန်ဆောင်သူ၊ နို့တိုက်မိခင်တွေ ဖြစ်တယ်။ လုံးဝမသုံးသင့်ပါ။ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေလည်း ရှိတော့ရှိတယ်။ အများစုကယာယီပဲ။ ဖောင်းတာ၊ရောင်တာ၊ မျက်ခွံရဲနီတာ ရှိနိုင်တယ်။ အသက်ရှုမဝတာ၊ ဓာတ်မတဲ့တာမျိုး ရှိတတ်တယ်။
Botox ကို ၁၉၈၉ခုနှစ်ကတည်းက စတင်အသိမှတ်ပြုပေးခဲ့ပြီး တဖြည်းဖြည်း ပိုမိုကျယ်ပြန့်လာတယ်။ ဒီထဲမှာ အာရုံကြောရောဂါ၊ ကြွက်သားဆိုင်ရာ ရောဂါတွေလည်း ပါဝင်တယ်။ botulism toxin ကို မျက်နှာ အရေအကြောင်း၊အလှအပအတွက်တင်မကပဲ တခြားရောဂါတွေမှာပါသုံးတယ်။ မိုက်ဂရိမ်းခေါ်တဲ့ ခေါင်းတခြမ်းကိုက်ကနေ မျက်တောင်ခပ်တာ၊ ချွေးထွက်များသူသာမက ဆီးမလုံသူတွေမှာပါ သုံးကြတယ်။

လက်ရှိချိန်ထိ နိုင်ငံပေါင်း ၈၀ကျော်မှာ ရောဂါအမျိုးအစား(၂၅)မျိုးမက သုံးစွဲဖို့ ခွင့်ပြုခဲ့ပြီး ဖြစ်တယ်။  
နာမည်ကြီးမင်းသမီးတွေထဲက Nicole Kidman, Jennifer Aniston, Cindy Crawford စတဲ့သူတွေလည်း Botox ထိုးဖူးကြတယ်။ ဒီထဲမှာ Nicole Kidman ကေတာ့ အသက်ကြီးပေမယ့် အရေးအကြောင်းကင်းစင်သူအဖြစ် နာမည်ကြီးတယ်။ ဂျာမန်သတင်းစာတစောင်ရဲ့ အင်တာဗျူးမှာ သူလည်း botox နဲ့တော့ မကင်းခဲ့ပါဘူးလို့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ဝန်ခံခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် ဆေးရဲ့ရေရှည် အကျိုးသက်ရောက်မှုကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားပြီးတဲ့အခါ ဆက်မသုံးဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါသတဲ့။ Jennifer Aniston ပြောတာလည်း သဘောကျစရာ။ “ကျွန်မလည်း Botox သုံးဖူးပါတယ်။ ဆေးထိုးပြီးနောက်ပိုင်း သတိထားလိုက်မိတာက ကျွန်မမျက်နှာပေါ်က နွေးထွေးဖော်ရွေတဲ့ အပြုံးတွေ ပျောက်ကွယ်သွားပြီလို့ ခံစားလိုက်ရတာပါပဲ”။

ဒေါက်တာ အေးမင်းထူး

(အရေပြားအထူးကု ဆရာဝန်)

ရတနာပုံ သတင်းစာ(၂၇.၇.၁၅)